Java, Kotlin ծրագրավորում

Չնայած, ծրագրավորման շարունակաբար զարգացող ու փոփոխվող դինամիկային, կան որոշ լեզուներ որոնք մնում են հիմնաքարային և անփոփոխ իրենց կարևորության մեջ։

1995 թվականին ստեղծվեց Java ծրագարավորման լեզուն, որի կիրառելիությունը հասավ իր գագատնակետին 2000 ականներին: Այն մինչ օրս շարունակում է լինել աշխարհի ամենաօգտագործվող լեզուներից մեկը, հատկապես Enterprise և Backend համակարգերի համար։ Միչև 2017 թվականը Ջավան համարվում էր անփոխարինելի գործիք Android հավելվածներ ստեղծելիս։   

Java-ն օբյեկտ-կողմնորոշված (OOP) և դասի վրա հիմնված ծրագրավորման լեզու է, որը հայտնի է «Մի անգամ գրիր և գործածիր ամենուր» (Write Once, Run Anywhere - WORA) սկզբունքով։ Սա նշանակում է որ  պայմանական Windows  օպերացիոն համակարգի համար գրված ծրագիրը կաշխատի նաև այլ հարթակներում,  առանց հավելյալ ծավալուն աշխատանքի։

Որո՞նք են Java-ի առավելությունները

1. Անփոխարինելի դեր Big Data-ների Էկոհամակարգում։ Java-ն աշխարհի գրեթե բոլոր բիգ դատաների հիմնարար տեխնոլոգիաների միջուկն է։
2. Ամենատարածված Big Data ֆրեյմվորքների մեծ մասը, ներառյալ Apache Hadoop-ը և Apache Spark-ի հիմնական բաղադրիչները, ի սկզբանե գրվել են Java-ով։
3. Java-ի կայունությունը, բարձր կատարողականությունը և JVM (Java Virtual Machine)-ի կողմից ապահովվող բազմաթելային (multi-threading) հնարավորություններն այն դարձնում են իդեալական լուծում։ Մեծ ծավալի տվյալները մշակելու և անհրաժեշտության դեպքում հեշտությամբ սկալավորելու համար Ջավան դեռևս մրցունակ է։
4. Պլատֆորմային անկախություն։ Նույն ծրագիրը կարող է աշխատել ցանկացած օպերացիոն համակարգի (Windows, macOS, Linux) վրա՝ առանց կոդի լուրջ փոփոխության։
5. Հիշողության ավտոմատ կառավարում (Garbage Collector)։ Java-ն ունի ներկառուցված մեխանիզմ՝ Garbage Collector, որը ավտոմատ կերպով ազատում է այն հիշողությունը, որն այլևս չի օգտագործվում ծրագրի կողմից։ Սա զգալիորեն նվազեցնում է հիշողության կառավարման հետ կապված սխալների հավանականությունը։
6. Անվտանգություն։ JVM-ը ապահովում է անվտանգության լրացուցիչ շերտ, քանի որ կոդը գործարկվում է վիրտուալ միջավայրում (sandbox), ինչի շնորհիվ վնասակար կոդը չի կարող ազատ հասնել համակարգի իրական ռեսուրսներին։
7. Java-ն ունի ծրագրավորողների ամենամեծ համայնքներից մեկը, մեծ քանակությամբ պատրաստի գրադարաններ, ֆրեյմվորքներ (օրինակ՝ Spring, Hibernate) և գործիքակազմ։ Սա նշանակում է, որ գրեթե ցանկացած խնդրի համար արդեն կա պատրաստի լուծում կամ աջակցություն։

Kotlin ծրագրավորում

Կոտլինը ստատիկ տիպավորմամբ, ծրագրավորման պրագմատիկ լեզու է, որն աշխատում է Java Virtual Machine-ի վրա։ Այն նախագծվել է որպես Java-ի ավելի ժամանակակից, կոմպակտ և անվտանգ այլընտրանք։ 

Մշակվելով JetBrains ընկերության կողմից, 2017 թվականին Kotlin-ը պաշտոնապես դարձավ Google-ի կողմից Android-ի մշակման համար աջակցող լեզու։ 2019 թվականին Google-ը հայտարարեց, որ Kotlin-ը դառնում է Android-ի մշակման առաջին և նախընտրելի լեզուն (Kotlin-first)։

Որո՞նք ենք Կոտլինի առավելությունները

• Ավելի քիչ կոդ: Kotlin-ը թույլ է տալիս կատարել նույն գործողությունը զգալիորեն քիչ տողերով, քան Java-ն՝ որոշ դեպքերում մինչև 50% տարբերությամբ։ Սա նշանակում է ավելի արագ մշակում և ավելի հեշտ ընթերցվող կոդ։
• Boilerplate կոդի բացակայություն: Այն ավտոմատացնում է Java-ում անհրաժեշտ կրկնվող (boilerplate) կոդի անհրաժեշտությունը, հատկապես Data Class-երի և Getter/Setter մեթոդների համար։
• Ներկառուցված Null Safety հնարավորություն է տալիս լուծել ծրագրավորման աշխարհում ամենացավոտ խնդիրներից մեկը՝ NullPointerException-ը։ Լեզուն ծրագրավորողին ստիպում է հստակ նշել փոփոխականը և դրանով կանխում է սխալները դեռ կառուցման պահին։ 
• Լիարժեք համատեղելիություն Java-ի հետ, ինչի շնորհիվ Kotlin-ը կարող է անխափան աշխատել Java-ի հետ նույն նախագծի շրջանակում։ Կոդի Java մասը կարող է կանչել Kotlin կոդը և հակառակը։
• Kotlin-ը կարող է օգտագործել Java գրադարանները և ֆրեյմվորքները (օրինակ՝ Spring, Hibernate), ինչը ծրագրավորողին թույլ է տալիս օգտվել Java-ի զարգացած էկոհամակարգից։
• Ժամանակակից ֆունկցիոնալ հնարավորություններ, որոնք զգալիորեն պարզեցնում են ասինխրոն ծրագրավորումը և երկարատև գործողությունների կառավարումը՝ կոդը դարձնելով ավելի հեշտ ընթերցվող։
• Extension Functions: Թույլ է տալիս ավելացնել նոր ֆունկցիաներ արդեն գոյություն ունեցող դասերին (օրինակ՝ Java-ի գրադարաններից) առանց դրանց սկզբնական կոդը փոփոխելու։ 
• Kotlin Multiplatform (KMP): Կոտլինը թույլ է տալիս օգտագործել նույն կոդը ոչ միայն Android-ի համար, այլև iOS, Web (JavaScript/Wasm) և Desktop հավելվածների լոգիկայում՝ խնայելով ժամանակ և ռեսուրսներ